-
1 условие
с1) ( обстоятельство) шарт2) ( требование) таләп, шарт3) ( уговор) килешү, сүз куешу4) ( обстановка) шартлар5) ( правила) кагыйдәләр, шартлар -
2 шарт
I сущ.1) усло́вие, угово́р, тре́бование чего или чьё-л.шарт буенча — по усло́вию, согла́сно усло́виям (угово́ру)
шарт кую — ста́вить усло́вие
(кемнең) шартына (шарты белән) килешү — согласи́ться на какое-л. усло́вие, согласи́ться с каким-л. усло́вием
договор шартлары белән килешмәү — не согласи́ться с усло́виями догово́ра
2) усло́вия (только мн. ч.), обстоя́тельстваяхшы шартлар — хоро́шие усло́вия
тормыш шартлары — усло́вия жи́зни
хезмәт шартларын яхшырту — улу́чшить усло́вия труда́
шартларның торышына карап — по обстоя́тельствам
башка шартларда — в други́х усло́виях
3) усло́вия (только мн. ч.), возмо́жности (способствующие чему-л.)эшләү өчен барлык шартлар тудырылган — со́зданы все усло́вия для рабо́ты
сынаулар үткәрергә шартлар булмау сәбәпле — по причи́не отсу́тствия усло́вий (возмо́жностей) для экспериме́нтов
4) усло́вие, осно́ва, предпосы́лка для чего-л.җиңүгә ирешүнең төп шартлары — гла́вные усло́вия успе́ха (побе́ды); гла́вные предпосы́лки успе́ха
кирәкле (уңайлы) шартлар булдыру (тудыру) — созда́ть необходи́мые предпосы́лки; благоприя́тствовать, соде́йствовать
5) спец. усло́вия (только мн. ч.); исхо́дные да́нные (положе́ния, лежа́щие в осно́ве чего-л.)мәсьәләнең шарты — усло́вия зада́чи
теореманың шарты — усло́вия теоре́мы
•- шарт җөмлә
- шарт теркәгече••шартын (шартына) җиткереп — как сле́дует, чин чи́ном
II подр.шартын(а) китереп — до́лжным о́бразом, как сле́дует
сильному резкому звуку, треску, вызванных ударом, выстрелом или издаваемых ломающимся, лопающимся, разрываемым предметом: трах, бах; бабах, паф- шарт итү••- шарт иттерепшарт сындыру — рискну́ть ( о решительном человеке); см. тж. шартлатып сындыру
- шарт сыну -
3 вредность
ж1) зарарлылык, зыянлылык, зарар2) зарарлылык, зарарлы шартлар -
4 зарури
прил.1) см. зарурзарури шартлар булдыру — обеспе́чить необходи́мые усло́вия
яшәү өчен зарури булган — необходи́мый для жи́зни
2) филос. закономе́рный, закономе́рно вытека́ющий из (чего-л.) необходи́мо сле́дующий (из чего-л.) см. тж. закончалыклыҗәмгыять үсешенең зарури юнәлеше — закономе́рное направле́ние разви́тия о́бщества
-
5 фон
I м1) фон, җирлек; төп төс2) перен. ( обстановка) шартлар, гомуми торышII м; спец.фон (тавыш көчен үлчи торган берәмлек, мәс. репродукторда, телефон трубкасында)
См. также в других словарях:
тәэмин — кит. иск. 1. Тормыш, көнкүреш кирәк яракларын җитәрлек булдыру, җитештерү 2. Берәр нәрсәне саклау яки тормышка ашыру өчен кирәкле шартлар тудыру. ТӘЭМИН ИТҮ – 1. Нин. б. ихтыяҗларны, сорауларны канәгатьләндерү 2. Берәр нәрсәне тормышка ашыру өчен … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ценз — 1. Борынгы Римда: салым салу максатыннан чыгып, гражданнарны разрядларга бүлү өчен аларның мөлкәтен әледән әле исәпкә алып, бәяләп тору 2. Теге яки бул политик хокуклардан, бигрәк тә сайлау хокукларыннан файдалануга мөмкинлек бирә торган шартлар… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җирлек — 1. Җир булу сыйфаты, туфракның уңдырышы басуның җирлеген югалту 2. Үсеп утырган яки басып торган әйбер астындагы җир үләннең җирлеге бик бәләкәй 3. Башка төсләр, бизәкләр аерылып торган төп нигез төс; фон яшькелт җирлеккә ак бөрчек төшкән күлмәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
практика — 1. филос. Кешеләрнең җәмгыять яшәеше өчен кирәкле шартлар тудыруга юнәлтелгән барлык эшчәнлеге 2. Фикерләрне, нәтиҗәләрне тормышка ашыру һәм сынау җирлеге буларак тормыш, чынбарлык 3. Белемнәрне, күнегүләрне эштә куллану. Уку укыту процессының… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлап — Уңайлы, җайлы итеп (кую, күтәрү һ. б.) 2. Билгеле бер тәртипкә китерү, рәткә салу, көйләү (эш, тормыш һ. б. ш. тур.). күч. Җайга салу, нәр. б. эшләүнең әмәлен, чарасын табу. рәв. ҖАЙЛАП – Билгеле бер тәртип белән. Ашыкмыйча, әкрен генә җайлап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шартлы — с. 1. Алдан сөйләшү, килешү буенча аерым кешеләргә генә билгеле булган, алар гына аңларлык ш. сигнал. Җыйнаклык өчен аерым төшенчәләрне хәрефләр, цифрлар, билгеләр ярдәмендә аңлата торган ш. билгеләр 2. Билгеле бер шартларга бәйле, шул шартлар… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлы — с. 1. Файдалану өчен уңай, нәр. б. яраклы, ипле 1. Нин. б. эшне үтәү өчен яхшы, уңайлы шартлар туган, иң кулай (чак, вакыт тур.). хәб. Бик кулай туры килү, теләгәнчә булу тур. иртәгә шимбә булу бик җайлы 3. рәв. Каршылыксыз, җай белән, шома эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
залог — 1. Өскә алынган бурыч яки ссуданың ышанычлылыгын тәэмин итү өчен билгеләнгән мөлкәт; Аслам 2. Тоткындагы кешене билгеле шартлар нигезендә вакытлыча азат итү өчен бирелә торган акча … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәртип — и. 1. Әйберләр, җансыз нәрсәләр куелышында, торышында эзлеклелек, җыйнаклык, уңайлык халәте. (Эш, тормыш һ. б.) тиешле рәв. көйләнгәнлек, оешканлык 2. күч. Иҗтимагый төзелешнең, идарә итүнең билгеле бер системасы, дәүләт төзелеше 3. Эш барышында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төзек — с. 1. Бозык, ватык урыннары булмаган, файдалануга тулысынча ярый торган. Яшәүчеләр өчен бөтен уңайлы шартлар тудырып төзелгән; тиешле тәртиптә тотылган авыл төзек 2. Чокыр чакырсыз, тигез, файдалану өчен уңайлы 3. күч. Мул тормышлы, бар нәрсәсе… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
антисанитария — и. Санитария нормаларына ярашсыз, пычрак, микроблар үрчү өчен кулай шартлар … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
